قشقایی،فرهنگ،زبان

عکس قشقایی،دنیای اطرافم،فرهنگ،زبان

قشقایی،فرهنگ،زبان

عکس قشقایی،دنیای اطرافم،فرهنگ،زبان

تات-تاجیک

این نوشتار یک بررسی در مورد واژه های تات و تاجیک است که سعی شده است از هر گونه یکسویه نگری بدور باشد،هم چنین در بررسی منابع،مطالبی با محتوای مشابه،اشتباه و غیر علمی ذکر نشده است

 

 تات

 تات واژه ای است که ترک ها همواره به اقوامی که به نوعی با آن ها بیگانه بوده اند اطلاق میشده است.این واژه بیشتر در مورد فارس زبان ها بکار برده شده است اما در مواردی در مورد اقوام ترک نیز بکار برده شده است.کافرهای اویغیوری به دلیل اختلاف دینی و هم چنین ترک های تاتار به دلیل وابستگی به مغول ها،تاتار(تات + ار) به معنای مرد یا مردم بیگانه نامیده شده اند 

 

قدیمی ترین سندی که در آن واژه تات بکار رفته است سنگ نوشته های اورخون است که از قرن دوم برجای مانده است،تات در این سنگ نوشته ها ظاهرا بمعنای "اتباع" و رعایا بکار رفته است(دایره المعارف اسلامی)

 

  تات و تووال

در ترکی قشقایی به هنگام اشاره به یک غیر ترک یا بیگانه از این اصطلاح استفاده میشود که اسدالله مردانی معتقد است تووال همان توواج است،نامیست که قشقایی ها به ترک های تاوقاچ ساکن سرزمین ماچین اطلاق میکرده اند  

 

تاجیک

واژه تاجیک از دو بخش "تات + جیک" تشکیل شده است که بمعنای فارس زبان،شهرنشین،دهاتی،کشاورز بکار رفته است،در ادبیات فارسی این واژه بصورت های تازیک و تاژیک نیز آمده است

تاجیک = تات + جیک (پسوند تصغیر ترکی)

مانند  ائوجیک = ائو + جیک (بازی کودکانه در بین قشقایی ها،خانه بازی) 

 

محمد بهمن بیگی در کتاب "اگر قره قاج نبود" میآورد:

 

((بیشتر سروده ها و شروه ها و آوازهایشان [قشقایی ها] مربوط به غلبه ترک بر تاجیک بود.قشقایی ها را در فارس * ترک میخوانند و قشقایی ها فارس زبانان را تاجیک مینامیدند،ترک و تاجیک از قدیم با هم دعوا داشتند...))

 

 پاره ای از این" سروده ها و شروه ها و آوازها" در ادبیات شفاهی و مکتوب قشقایی:         

 

دوران دؤنوب کرباس فروش تاتلارا         شئر یاتاغی مسکن اولوب ایت لره

بلی خوب آتلی لار خوب-خوب آتلار            میندیلر گئدیلر،مئیدان خالی دور

((ماذون)) 

 

ماذون قشقایی با دختری اهل دوکوهک (نزدیکی شیراز) ازدواج میکند و مدتی در دوکوهک ساکن میشود،وقتی از این سکون درمانده میشود،اینگونه میگوید:

بیر موددت دیر دوکوهک ده قالمیشام      بیر طرفه چاخاردایدی سئل منی

زرد ضعیف،تاجیک صفت اولموشام        قورخورام کی یوودمایا ائل منی 

 

تاتینگ گلیشی،تورکونگ گئدیشی(ضرب المثل) 

 

اوغلوم کنده گئدن اولدو تات لاری دویارددی ، قیزیم چؤره ک یاپان اولدو ایت لری دویارددی(ضرب المثل)  

 

مثلا هنگامیه شخصی دچار سر درد میشده و آنرا ابراز مینموده،اطرافیان میگفته اند:"آللاه ائدمه سین،تات باشی آغریسین"

 

 اما این اختلاف ها به قشقایی ها و مناطقشان خلاصه نمیشده،محمود کاشغری در دیوان الغات ترک (451 هـ)،این ضرب المثل را می آورد: تاتی گؤزدن،تیکانی دیبدن تات را از چشم و خار را از بن [ باید زد[  

در ادبیات فارسی:

 

سعدی در ترجیعیات میاورد:

شاید که به پادشاه گویند  ترک تو بریخت خون تاجیک 

 

سعدی در جایی دیگر:

روی تاجیکانه ات بنمای تا داغ حبش    آسمان بر چهره ترکان یغمایی کشد 

 

هاتف اصفهانی:ریزه خوار نواله ی کرمش  ترک و تاجیک و بنده و آزاد 

 

عطار:

در این غمخانه هر یوسف که دیدی      لحد برجمله شد زندان دریغا

چو یکسان باشد آنجا ترک و تاجیک    هم از ایران هم از توران دریغا 

 

مولانا:

من کی شعر از کجا لیکن به من در میدهد     آن یکی ترکی که آید گویدم هی کیم سن

ترک کی تاجیک کی زنگی کی و رومی کی     مالک الملکی که داند مو به مو سر و علن 

 

جامی در اشاره به علیشیر نوائی : او یک ترک بود و من تاجیک،هر دو داشتیم خویشی نزدیک 

 

قوم تات

قومی بنام تات بصورت پراکنده در آذربایجان و قسمت های شمالی و غربی ایران وجود دارند،نکته جالب این است که همواره اقوامی که از سوی ترکان تات خوانده شده اند و آن ها نیز خود را بعنوان تات پذیرفته اند در مناطقی بوده که ترک ها در آن در اکثریت بوده اند و این خود مهر بطلانی است بر نظریه "زبان آذری" احمد کسروی که تات ها با ترک های آذربایجان بیگانه بوده اند که به این نام نامیده شده اند و در اقلیت بوده اند که خود را بعنوان تات پذیرفته اند،برای مثال ترک های قشقایی با اینکه فارس زبان ها را تات و تاجیک مینامند با این حال شیرازی ها هیچوقت خود را نمینامند اما در بسیاری از شهرهای کوچک و روستاهای قشقایی نشین که فارس زبان ها در اقلیت هستند خود را بعنوان "تاجیک" و زبانشان را "تاجیکی" پذیرفته اند  

 

در بررسی منابع ترکی به این شعر برخوردم که قسمتی از یک مجموعه بلند فولکلوریک است:

تات منه داری وئردی

دارینی سپدیم قوشا

قوش منه قاناد وئردی

قانادلاندیم اوچماغا

حق قاپیسینی آچماغا 

ترجمه معنایی:تات به من ارزن داد،ارزن را به گنجشک دادم،گنجشک به من پرپرواز داد،پرپرواز گشودم رو بسوی گشودن در حق

 

 همانگونه که میدانیم ملت های ترک زبان از دیرباز با فارس زبان ها در ارتباط بوده اند و بر هم تاثیرات زبانی و فرهنگی بسیار نهاده اند بطوریکه محمود کاشغری در دیوان الغات ترک میآورد:باش سیز بؤرک اولماز،تات سیز تورک اولماز(سر بی کلاه و ترک بی تات نمیشود)،باشد که با رعایت حقوق یکدیگر و روحیه ای برادرانه با یکدیگر رفتار کنیم

 

 

   *فارس قدیم شامل استان های بوشهر،هرمزگان،کهگیلویه و فارس به علاوه شهر بابک کرمان،ابرکوه  و سمیرم اصفهان بوده است،در کتب و منابع قدیمی قلمروقشقایی ها  شمال و جنوب فارس ذکر شده است اما متاسفانه به اشتباه هنوز هم در کتاب های درسی و سایر کتاب ها حوزه قشقایی ها را شمال و جنوب فارس ذکر میکنند درصورتی که در تقسیمات کشوری جدید  محدوده جغرافیایی فارس تغییر کرده است
نظرات 18 + ارسال نظر
اشکبوس رضایی رحیمی سه‌شنبه 17 خرداد‌ماه سال 1390 ساعت 10:41 ق.ظ http://www.aghureil.blogfa.com

عزیز یازقو لارینگ چوخ گوزه لیدی جانیما یاپیشدی واقعا اللرینگ آغیر ماسین.

جانینگ ساغ اولسون کاکا
خوش گلدینگ بورا منی خوش ائددینگ
ممنون باخیشینگ دن

محمد رحیمی رضایی شنبه 21 خرداد‌ماه سال 1390 ساعت 11:57 ق.ظ http://mohrah.blogfa.com

اشکان جان سلام. وبلاگ چوخ عالیده لذت آپاردوم. با افتخار سنی لینک ادم . منه ده باش وور خوشحال اولدام

سلام مندن
منیم ایچین فخر دیر کی منی لینک ائدمیشه نگ
ساغ اول

حسن،تبریز دوشنبه 27 تیر‌ماه سال 1390 ساعت 11:04 ق.ظ

سلام منیم تورک قارداشلاریم..یاشاسن قشقایی،و آذربایجانلی تورک لر،من فخر ادیرم کی سیز ده تورک سیز و تورک دانیشیسز..

نصیری سه‌شنبه 4 مرداد‌ماه سال 1390 ساعت 12:29 ب.ظ http://rahgozaru.blogfa.com

جالب بود نمی دانستم

دامچا جمعه 28 مرداد‌ماه سال 1390 ساعت 07:24 ب.ظ

تاتی وورانانچز دوس اولور (کاکا اشتباه اشاقداکی یازییا نظر قویدوم

بهشاد وزیری دوشنبه 14 شهریور‌ماه سال 1390 ساعت 12:58 ب.ظ http://bvzr.persianblog.ir/

من گلدم گویَردَم گلزارِ عشقی

گلمه دم باغلایام بازار عشقی

دیینگ اُ که ائدر انکار عشقی

پس بیزی جوشدوران زیر و بم نه در؟

قشقایی یا عشایر؟ چهارشنبه 13 مهر‌ماه سال 1390 ساعت 06:27 ب.ظ http://qarabulaq.mihanblog.com

... حتی هنرمندان و افراد بزرگ ما را هم(حتی اگر فرد قشقایی مورد نظر شهرنشین هم باشد!) به عنوان عشایر معرفی می کنند ....به عنوان مثال هر از چند سالی که اثری هنری و یا موسیقی قشقایی از تلویزیون پخش می شود بلافاصله آن را مربوط به عشایر فارس می دانند و هیچ نامی از قشقایی برده نمی شود!..... همه این افراد بالحتم می دانند که آن فرد یا افرادی که زحمت کشیده و این اثر را آفریده اند هدفشان چیزی جز احیای فرهنگ و هنر و آداب و رسوم مخصوص قشقایی نبوده و این را هم می دانند که تا وقتی که این اثر معرفی شده با نام واقعی و درست خودش و آن چیزی که مد نظر تولید کننده آن اثر بوده، شناخته نشود هیچ فایده ای به حال تهیه کننده ندارد. ...البته که خودشان بهتر می دانند که اسم عشایر مربوط به یک قشر خاص و افراد خاصی نیست و هر کسی از ایران که هیچ،از هر جای جهان هم که باشد و به امور دامداری و امثال آن مشغول شود یک عشایر محسوب می شود در حالی که همین فرد قبل از اینکه عشایر باشد دارای آداب و رسومی بوده اند که باعث تعلق وی به یک فرهنگ و یک ملت می شده است و کلمه عشایر فقط و فقط اسم یک حرفه و شغل است نه یک نام فرهنگی و ریشه دار. .... .
دوستان عزیز متن کامل مقاله فوق را در سایت qarabulaq.mihanblog.coml مطالعه فرمایید.

عیسی کرمی صفی خانی چهارشنبه 9 آذر‌ماه سال 1390 ساعت 08:10 ب.ظ

سلام ادیرم کل قشقاییلر گرگ ترکی دانیشگ جامعه ایچنده .....
بابا قشقایی ها بیدار شوید بعد از ترکیه بیشترین جمعیت ترک ایرانه چرا ما ترکی تو جامعه صحبت نکنیم چرا ما تو مجلس نماینده نداشته باشیم و ....... اولین گام ترکی صحبت کردن بیایید فرهنگ ترکی صحبت کردن را رواج بدیم

بیژن علمدارلو یکشنبه 11 دی‌ماه سال 1390 ساعت 01:43 ق.ظ http://http://www.qushmalar.blogfa.com/

ساق اولایوز جان

قشقایی سه‌شنبه 13 دی‌ماه سال 1390 ساعت 08:13 ب.ظ

ارتباط با مهندس اسفندیار احمدی منش از ایل قشقایی
کاندیدای انتخابات مجلس نهم
e.ahmadimanesh@yahoo.com

مجتبی عبدالهی جمعه 5 اسفند‌ماه سال 1390 ساعت 10:20 ق.ظ http://www.ghashghaeeha.ir

سلام

وبلاگ چوخ عالیده لذت آپاردوم.
من با افتخار سنی لینک ادم . خوشحال اودام که منده لینک ادنگ
من ده باش ور خوشحال اولدام

وبلاگ نیوزآذربایجان جمعه 26 اسفند‌ماه سال 1390 ساعت 12:35 ب.ظ http://azarbaijanlilar.blogsky.com/

باسلام

وبلاگ شما درلینکباکس وبلاگ نیوز آذربایجان درزیرشاخه وبلاگ های ادبی
ثبت گردیده است ازاین تاریخ کلیه آپلودهای جدیدشما بطور اتوماتیک درصفحه اول پست وبلاگهای به روز شده درج خواهدشد .این پیام جهت اطلاع شما ارسال می شود میتوانید باگذاشتن لینک وبلاگ نیوزآذربایجان دروبلاگ خوداز سایرخدمات وبلاگ نیوز آذربایجان از جمله لینک مصورلوگوی دوستان ومرورهمه پست های دوستان که هرروز آپدیت می شود..نیزبهره مند شوید . وبلاگ نیوز را لطفا به دوستان خود معرفی کنید این وبلاگ تنهاحامی وپشتیبان وبلاگنویسان حرفه ای آذربایجانی است
درارسال لینک وبلاگهای مفید دوستانتان همکاری کنید .
پایدارباشید[گل][گل][گل]

sdd چهارشنبه 27 دی‌ماه سال 1391 ساعت 09:56 ق.ظ

با نام و یاد خدا

از آنجا که اطلاع رسانی یکی از امور انسانی اولیه برای هر جامعه ای است ما نیز به عنوان یک جامعه باید فعالیت مستمر داشته باشیم. متاسفانه در میان ما قاشقایی ها خبر و خبرنگاری پرنگی خاص خود را ندارد و همیشه بدان توجه نمی شود. به نظر بنده ما باید خبرنگاری را بیاموزیم و از هزار ها رویدادی که در یک چشم به هم زدن در جامعه ما رخ می دهد حد اقل تعداد محدودی را منتشر نماییم آری ما مسئولیم که خبر رسانی کنیم. در این راستا این وبلاگ نیازمند یاری شما بزرگواران است و امید است که با کمک شما بتوانیم کاری مثبت را در جهت یاری مردم قشقایی و اهداف نظام مقدس جمهوری اسلامی برداریم.
برای کمک به ما می توانید با ایمیل زیر در ارتباط باشید. لطفا خبر ها و نوشته های خود را برای ما ارسال نمایید.
turkqst@yahoo.com
http://www.tqst.blogfa.com/

موفقیت شما امید ماست

قدرت چهارشنبه 22 خرداد‌ماه سال 1392 ساعت 02:28 ب.ظ http://www.cloob.com/turks

اللریز آغریماسین!


---------------------------------

معرفی کتاب
نام :فرهنگ جغتایی – فارسی
نویسنده :شیخ سلیمان افندی اوزبکی البخاری
مترجم: حسن عبدالهی جهانی(اوموداوغلو)
چاپ :اول
سال : 1392
انتشارات: دنیز چین
این فرهنگ لغات در سال 1298 هجری فمری نوشته شده است.

لغت تات ، یک اسم تصغیر و هم معنی عجم می باشد. به معنی لغت تات از کتاب بالا دقت فرمائید که در فرهنگ لغات مختلف از جمله دیوان لغات الترک کاشغری نیز کم و بیش همین معنی را ارائه میدهند.

تات : اقوامی که تحت تابعیت حکومت ترکان باشند. تاجیک. افراد غیر ترک که در سرزمین ترکان زندگی میکنند....(صفحه 99)

تبریزلی پنج‌شنبه 16 بهمن‌ماه سال 1393 ساعت 10:36 ب.ظ

سلام
ساغول
اوخودوم چوخ گوزل دی
یاشا
بوجورسی وبلاگ لار چوخالمالیدی

پروین یکشنبه 16 فروردین‌ماه سال 1394 ساعت 10:45 ق.ظ

:یاشاسن قشقایی

فاطمه دوشنبه 4 آبان‌ماه سال 1394 ساعت 07:32 ق.ظ

میشه این جمله روبرام ترجمه کنید خیلی وقت گذاشتم به معنیش نرسیدم.

تورک اوغلان. تورک قیزی. بوجورسی ساخلار

ممنون میشم اگه تاقبل از امشب بهم جواب بدین

علی چهارشنبه 29 مرداد‌ماه سال 1399 ساعت 11:08 ب.ظ

سلام ،منیم قشقایی قارداشلا یما،سیزین غیرتیز تاریخ بویو باشی اوجا یاشا ماقیز بوتون تورک لرین،باشینین،اوجالیغی دیر، بوتون تورکلر قارداشدیر،بیزیم قشقایی قارداشلاریمیز ،بیزیم گوزوموز ،اورگیمیز دیر، سیزی چوخ سووروز،،،سیزین کیچیک قارداشیز ،تبریز دن،سیزین الریزدن اوپو ر،.الله سیزی ساخلاسین.قالین ساغلیقنان.

برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد